Scheidingshulp in kaart met de SCRES

Scheidingshulp in kaart met de SCRES

Nieuw instrument komt tegemoet aan behoefte in de praktijk

Tot voor kort was er in Nederland geen gevalideerd instrument specifiek gericht op scheidingshulp. En dat terwijl er in de praktijk grote behoefte aan was. Het project Screening en Evaluatie van hulp bij complexe scheiding van Altra onderwijs en jeugdhulp en Sterk Huis heeft daar verandering in gebracht. Nu zijn er de SCRES-O en SCRES-K die professionals kunnen gebruiken in hun gesprekken met ouders én kinderen, en die de opbrengst van de scheidingshulp inzichtelijk maken. Onderzoekers en ontwikkelaars Olaf Goorden en Bernadette Janssen vertellen er meer over.

Olaf is de initiator van het project. Hij is onderzoeker en interventieontwikkelaar bij Altra onderwijs en jeugdhulp, onderdeel van iHUB. “Vanuit de praktijk klonk de roep, zowel van professionals als van cliënten, om een instrument waarmee je aan het begin en aan het einde van de scheidingshulp inzichtelijk maakt hoe de situatie in het gezin is. Een instrument dat je ook gebruikt in je dagelijkse casuïstiek en daarbij meerwaarde heeft”, zegt Olaf. “Dat ontbrak in Nederland, en ook in het buitenland was er niets geschikts. Ondertussen waren verschillende instellingen zelf bezig met lijntjes leggen om tot een dergelijk instrument te komen.”

Focusgroepen met professionals
Hoogste tijd dus om dit op te pakken en te komen tot één instrument voor het screenen en evalueren van scheidingshulp. Olaf vroeg subsidie aan, kreeg die toegewezen en betrok onder meer Bernadette Janssen bij de eerste fase van het project: de daadwerkelijke ontwikkeling van de SCRES (Screening en Evaluatie bij Scheidingshulp): een instrument in de vorm van een stellingenlijst. Bernadette: “We hebben de praktijk daarbij nadrukkelijk betrokken. Vier instellingen hebben meegedaan: Altra, Sterk Huis, Jeugdformaat en Elker. Met verschillende professionals hebben we focusgroepen gehouden, met als centrale vraag: wat is de kern van je scheidingshulp?”

Hoe ziet het kind de situatie?
Niet alleen professionals maar ook ervaringsdeskundige ouders en kinderen hebben meegedacht over de ontwikkeling van de SCRES. “In principe is scheidingshulp vaak gericht op ouders, maar wel ook met oog voor het kind. Daarom hebben we twee versies van de stellingenlijst gemaakt: een voor ouders en een voor kinderen vanaf acht jaar. Kinderen kunnen daarmee zelf aangeven hoe zij de situatie zien aan het begin en aan het einde van de hulp.” De kinderen werd gevraagd naar hun reacties op de vragenlijst via gespecialiseerde kindbegeleiders van de Kindbehartiger.

De SCRES is ontwikkeld samen met professionals, ouders en kinderen

Goed geformuleerde stellingen
Een van de vragen waar zowel ouders als kinderen over meedachten was: ‘hoe formuleren we de stellingen zo dat ze goed begrijpelijk en prettig leesbaar zijn?’ De SCRES is een lijst die werkt met stellingen: ouders en kinderen geven op een schaal van 1 tot 5 aan in hoeverre ze zich kunnen vinden in een stelling. De stellingen zijn ondergebracht in verschillende inhoudelijke schalen, zoals samenwerking, communicatie en conflict. Bernadette: “Alle stellingen raken echt de inhoud van de hulp. Na de reacties van ouders en kinderen hebben we een aantal formuleringen aangepast. Je wil de stellingen zo concreet en duidelijk mogelijk maken, bijvoorbeeld voor kinderen: ‘Ik zie of hoor mijn ouders vaak ruziemaken’.”

Gevalideerd instrument
In aanloop naar de zomer van 2021 is de SCRES-O gevalideerd, vertelt Olaf. “Twintig instellingen zijn nu bezig met het invoeren van de lijsten. Zij zetten de SCRES ook al echt in hun praktijk in als methodisch instrument. De eerste reacties en ervaringen zijn positief. Dat merken we ook op de implementatiebijeenkomsten die we houden met een aantal instellingen. Professionals zijn blij dat er eindelijk een specifiek op scheidingshulp gericht instrument is. Het dekt de lading en is helpend in het gesprek met de cliënten.” Naast deze activiteit in de praktijk loopt er met inzet van de SCRES een groot ZonMw-onderzoek naar de uitkomsten van de interventies Ouderschap Blijft en Ouderschap Na Scheiding, waar ook onderzoeker Inge van der Valk van de Universiteit Utrecht nauw bij betrokken is.

Compleet beeld van alle facetten
Hoewel de SCRES-K nog niet gevalideerd is omdat het bevragen van kinderen nu eenmaal een hogere drempel kent, zijn beide lijsten op dezelfde manier ontwikkeld en inhoudelijk sterke instrumenten, geven Olaf en Bernadette aan. “Via de SCRES kun je in de scheidingshulp in korte tijd veel informatie verzamelen. We horen terug dat dit ook tijd scheelt bij de intakeprocedure. Je krijgt snel scherp waar de verschillen tussen ouders zitten en wat de grootste knelpunten zijn. De SCRES biedt een heel compleet beeld van alle facetten.”
Daarnaast levert het ook de instelling als geheel waardevolle input op: “Wat zijn de opbrengsten van je scheidingshulp? Dat kan nu met de SCRES eindelijk in kaart worden gebracht”, besluit Olaf.

In BergOp
De SCRES-O en SCRES-K zijn inmiddels ingebouwd in BergOp. Dat geeft dit onderzoeksproject de mogelijkheid om de SCRES in de praktijk en voor onderzoek in te zetten. Voor organisaties die al werken met BergOp kan de SCRES beschikbaar worden gesteld. Zo kunnen professionals het instrument inzetten in het dagelijks werk met hun cliënten. Bernadette: “Het biedt ook een handige infrastructuur voor ons als onderzoekers vanwege de mogelijkheden voor samenwerking tussen instellingen en het samenbrengen van uitkomsten van de SCRES met een SuperUser. Hiermee kunnen SCRES-uitkomsten uit verschillende instellingen na toestemming verzameld worden.”

De SCRES-O en SCRES-K zijn gratis beschikbaar in BergOp. Onderzoekers en ontwikkelaars Olaf Goorden en Bernadette Janssen ontvangen graag bericht van instellingen die er gebruik van maken, zodat ze de ervaringen mee kunnen nemen in het verbeterproces.

 

November 2021

Gerelateerde Uitgelicht